Dấn thân vào với nghề system admin, cũng như bất kỳ 1 ngành nghề nào khác trong lĩnh vực công nghệ thông tin, bạn luôn phải đối diện với những áp lực, những khó khăn, làm thế nào để vượt qua, làm sao để sống còn với còn đường mình đã chọn? Người ta thường nói, việc chọn người, nhưng khi bạn đã chọn system admin là nghề của bạn, bạn cần rèn luyện cho mình những “đức tính” cần thiết sau.

• Tính cẩn thận

Tại sao lại đặt tính cẩn thận lên hàng đầu?, vì khi bạn là 1 system admin, mọi thứ liên quan đến hoạt động của hệ thống, việc duy trì và đảm bảo tính ổn định của hệ thống là yếu tố hàng đầu và là yếu tố duy nhất để người ta trả tiền cho bạn. Bất kỳ sự sai sót nhỏ nào của bạn, đều ảnh hưởng đến hệ thống, nhất là những hệ thống dữ liệu, hệ thống thanh toán, hệ thống đăng nhập… sai 1 ly là đi ngàn dặm 🙂
Cẩn thận có thể rèn luyện được, nhưng không phải là trong 1 hay vài ngày, có người có khi cả đời cũng không thể nào “cẩn thận” được. Vậy việc cẩn thận của system admin thể hiện như thế nào, dưới đây là 1 số thứ mà tôi khuyên bạn cần làm để có đươc nó.
Luôn luôn backup mọi thứ, như file cấu hình hệ thống, bản cài đặt version cũ hơn, dùng mv chứ đừng dùng rm 🙂
Luôn ghi lại step by step những thao tác bạn định làm, cho dù đó là những thao tác bạn làm thuần thục và thường xuyên nhất, luôn ghi nhớ là bạn đã thực hiện tới bước nào, còn sót bước nào không, sau khi thực hiện xong cần kiểm tra lại 1 lần nữa về những thứ bạn đã thay đổi trong hệ thống.
Luôn kiểm tra whoami bằng command cũng như chắc chắn khi gõ init 0 hay reboot bất kỳ 1 sheet của terminal hay nhấn Ctr+Alt+Del , có thể bạn đang reboot production server chứ không phải là máy local của bạn 🙂

• Chịu khó

Khi bạn chọn theo nghề này, đừng bao giờ than phiền khi thức giấc lúc nửa đêm và làm việc cho tới sáng hôm sau, hay thức vài đêm liền ngồi trong datacenter, bưng vài chục con server từ tầng hầm lên tầng 2, hay đang ngoài đường, trời nắng hay mưa thì khi có cuộc gọi hoặc alert từ hệ thống bạn đều phải sẵn sàng xử lý ngay lập tức. Có nghĩa là bạn sẽ phải có đức tính chịu khó và không có ngày nghỉ nào đích thực khi chọn nghề này.
Vậy bạn rèn luyện tính “chịu khó” như thế nào? Theo tôi thì khi chọn nghề, bạn đã có sẵn tính này rồi, nếu không thì bạn sẽ chọn việc nhẹ nhàng và gian khổ này đã để dành phần tôi 🙂

• Chịu được áp lực

Áp lực luôn có, dù hữu hình hay vô hình, và bạn luôn phải đối diện với nó. Khi hệ thống ổn định, và hoạt động trơn tru, áp lực của bạn là phải làm sao để tối ưu hóa hệ thống, làm sao để giảm chi phí, tài nguyên khi vận hành nó, bạn phải nghĩ cách làm sao tự động hóa tất cả các thao tác, giảm thiểu rủi ro cho hệ thống. Nhưng như vậy, đó là 1 áp lực dễ chịu, không cần phải đề cập quá sâu vào vấn đề này.
Áp lực thực sự khi có sự cố xảy ra, và ví dụ như bạn chỉ có 1 mình để giải quyết chẳng hạn, bạn phải có tinh thần thép để vượt qua nó. Chịu được áp lực là chịu được lời của sếp bên tai, lời của khách hàng la ó, lời của đồng nghiệp … Phải thật bình tĩnh để xử lý sự cố cũng như chuẩn bị tinh thần thép để giải trình sự cố 1 cách tối ưu nhất.
Có thể áp lực cũng đến khi bạn phải làm report hàng ngày, phải chịu sự coaching của sếp trực tiếp, hoặc áp lực đến từ những thứ người khác giao cho bạn và quá khả năng của bản thân bạn.
Vậy bạn rèn luyện đức tính này như thế nào? Theo tôi, luôn có 1 ngưỡng được đặt ra cho bản thân, khi bạn vượt qua chính bản thân, thì chả có áp lực nào dù hữu hình hay vô hình làm khó được bạn. Thắng chính bản thân mình sẽ vượt qua áp lực.

• Trung thực

Tại sao trung thực là điều cần có của 1 system admin? Bạn trung thực nhận lỗi khi bạn đã làm sai, bạn trung thực với sếp, với khách hàng, với đồng nghiệp và với bản thân mình. Đừng cố tính đá quả bóng trách nhiệm của mình cho người khác, mà hãy dũng cảm đối mặt với nó. Tuy nhiên, thẳng thắn thường thua thiệt, ngành nghề nào cũng vậy, nhưng riêng với tôi, giá trị của bản thân bạn nó đến từ cái lõi trong tâm.
Rèn luyện tính trung thực bằng cách nào? Bản thân tôi cũng không rõ nữa, nhưng chân thành với đồng nghiệp, trung thực với mọi người khiến bạn sẽ trở thành 1 người có tâm và sẽ “còn sống” với nghề của bạn được lâu nữa.

• Ham học hỏi

Ngành công nghệ thông tin đang phát triển như vũ bão, đứng im có nghĩa là bạn đã thụt lùi, và khi mọi người sẵn sàng bỏ lại quá xa thì bạn sẽ bị gạt bỏ ra khỏi guồng quay của nó. Vì vậy, sống còn với bạn có nghĩa là khi bạn sẵn sàng học hỏi và tiếp thu cái mới, không bảo thủ với những thứ trước đây mà bạn nghĩ là phù hợp.
Đọc sách, học hỏi từ cộng đồng, từ đồng nghiệp, từ sếp, từ khách hàng thậm chí là từ những fresher mà bạn nhận training. Đừng ngại khi trao đổi và chia sẻ những kiến thức mà mình có được, đó cũng là 1 cách học hỏi người khác.

• Bày tỏ quan điểm, ý kiến

Để sống còn, bạn cần phải bày tỏ quan điểm của mình với người khác, không phải là tranh cãi tới cùng, không phải là sống chết để bảo vệ ý kiến của mình, nhưng bạn cần có chính kiến của mình. Tuy nhiên, cách trình bày ý kiến cũng là 1 nghệ thuật, bạn góp ý thì nên nhẹ nhàng, bạn là sếp thì giao việc 1 cách nhẹ nhàng, không vô tình tạo áp lực, khi bạn là lính, bạn không nên thẳng thắn quá khi thấy sếp hay đồng nghiệp sai. Nếu ý kiến của bạn không được đám đông hưởng ứng, cũng đừng quá bức xúc mà tỏ thái độ, điều đó không tốt cho ai cả.
Đây thực sự là 1 nghệ thuật, trong bài viết này chắc chắn sẽ không nói ra hết được, tuy nhiên, bạn là người có chính kiến, tôi sẽ tôn trọng bạn.

• Biết lắng nghe

Ngoài việc biết bày tỏ ý kiến, thì lắng nghe cũng là 1 đức tính bạn cần có, luôn luôn lắng nghe, luôn luôn chia sẻ, bạn hãy luôn làm như thế. Hãy luôn là người biết lắng nghe khi người khác bày tỏ quan điểm, ý kiến, nguyện vọng của mình, đừng nên nhảy thẳng vào miệng khi người khác mở lời, cũng không nên trù dập ý kiến của người khác khi vừa mới nói ra.
Lắng nghe, không có nghĩa là phục tùng tuyệt đối, là nghe lời như mẹ bảo con.

Trên đây là 1 vài đức tính cần có và nên được rèn luyện của những người đã và đang chọn system admin là đam mê của mình, nếu bạn chưa có những đức tính trên, cũng không sao, mọi thứ đều có thể rèn luyện được, nếu bạn đã có những thứ trên thì chúc mừng bạn đã “sống”.

Trong cái nghề SE/SO/SA mỗi anh em sẽ có những trải nghiệm khác nhau, những cách đánh giá khác nhau trong công việc mình đang làm, môi trường mình đang công tác, riêng đối với bản thân mình mặc dù là số năm kinh nghiệm xông pha trận mạc trong nghề này chưa gì là ghê gớm những cũng đã nhảy nhót qua 4-5 công ty, có tháng move 2-3 công ty.
Nghe đến đây chắc hẳn nhìn vào ai cũng có một cách nhìn riêng, có thể có người cho mình không chịu khó, không kiên trì trong công việc thấy khó là nản, có người đồng cảm hơn thì nghĩ chắc vì lí do nào đó mới off, thật sự mà nói khi lần đầu bước vào một công ty ta cũng không hề biết trước điều gì sẽ chờ ta ở đó, có thể mình đã tìm hiểu trước về công ty đó (chính sách, môi trường, công việc ….) qua bạn bè làm ở đó, qua các trang tin, qua sự PR của HR :v để có một niềm tin nhất định, ai cũng mong muốn một chỗ làm ổn định, salary ổn ổn, môi trường good, blabla các thứ.
Ok! Sau khi đã join vào một time, công việc lúc đầu suôn sẻ, môi trường ko đến nổi, nhân viên thân thiện,…. Thời điểm này bản thân sẽ thấy thoải mái và nghĩ có thể nơi đây là bến đỗ hợp lý bản thân không phải nghĩ ngợi gì nhiều chỉ cố gắng làm và làm. Thế rồi những time sau đó dự án nhiều kéo theo việc nhiều, time OT ngày càng tăng, khối lượng công việc càng lớn, sếp dí deadline, có những việc bản thân không biết phải xử lý( có thể còn gà quá mò hoài ko ra, tìm kiếm sự support cũng hạn chế), cho đến thời điểm gần deadline lại cuống lên thế là xì trét, áp lực tình trạng này kéo dài vài tháng  thế là chịu không thấu xin off ( lúc này đã tìm đường binh đến một chỗ khác) => đây có thể hiểu tùy vào năng lực + suy nghĩ của mỗi người ( nếu gặp người chuyên môn tốt, kinh nghiệm xử lý qua nhiều thì chuyện này chả là gì nhưng đối với mấy kẻ gà gà nếu công việc chỉ đơn độc xử lý 1 mình ko nhận được sự support thì rất dễ bức tóc :v & ra đi).
Sau khi off cty đầu tiên và qua cty tiếp theo gặp phải môi trường  Nhật thấy xưa giờ chưa quen kiểu làm việc khắt khe thế cảm thấy ngộp và lại off , rồi tiếp nối những tháng ngày đen tối đến một bến đỗ khác, ở môi trường này được cái time làm việc cũng dễ thở, không phải bị ép deadline nhưng giai đoạn đầu là thế,vào các time sau đó hệ thống lỗi triền miên, bản thân là ôm đồm nhiều thứ từ hệ thống Core đến hệ thống Game, kiêm luôn cả các việc lặt vặt khác mà lead vs sếp sai bảo, đỉnh điểm là hầu như trong 1 tháng tuần nào cũng OT, cuối tuần cũng phải OT, có hôm làm gần 24 tiếng, ngày ngày lên cty cũng bị ăn hành + ăn chửi từ lead, lúc làm việc thì ngồi cạnh bên giám sát, soi xét từng thao tác :v, những ngày dài sau đó chỉ suốt ngày là debug, fix lỗi, nghe chửi, nghe giáo huấn các kiểu :v
=> Lần này em nó off vì không hợp với cách làm việc với lead, không có một không gian + môi trường làm việc thoải mái.
Túm váy lại thì chuyện ở hay đi ở một công ty nó có nhiều yếu tố, mỗi môi trường có mỗi văn hóa vs quy trình làm việc khác nhau, quan trọng là bản thân có hòa hợp được vào môi trường đó hay không, cố gắng cố gắng trong công việc không là chưa đủ, có những thứ khi bạn join vào môi trường đó mới tường tận cảm nhận được, chẳng ai là  không muốn tìm được một môi trường tốt nhưng việc ra đi hay ở lại nó đến từ cả chính sự cố gắng của bạn + môi trường bạn đang làm, trải nghiệm nhiều công ty bản thân mình nghiệm ra ở môi trường nào cũng sẽ có cái mặt trái của nó, không nới nào đáp ứng hết được các mong muốn của bạn cùng lúc, được này sẽ mất kia (nhưng  được vs mất bản thân chấp nhận được) nhưng trước tiên bản thân bạn phải nổ lực hết mình việc còn lại để cty lo, lo không xong thì lúc đấy bạn biết phải làm gì rồi đấy :v.

Tùy từng môi trường, tùy công ty, mà chức danh System Administrator (SA) hay System Engineer (SE) sẽ làm những công việc khác nhau, đảm nhiệm nhiều “chức năng” khác nhau, từ việc thay mực máy in, kéo dây điện thoại, chặn truy cập vào trang thiendia.com… cho tới vận hành 1 hệ thống siêu lớn, cung cấp hạ tầng Cloud, quản trị database…

Dạo 1 vòng các trang tuyển dụng, thì đại khái công việc của SA/SE như sau:
Cái này của chuyên hosting

– Quản trị hệ thống máy chủ Web Hosting, Database, Windows, Linux
– Quản trị hệ thống Cloud (VMWare, Xen, Parallels, Virtuozzo)
– Làm việc Backend hỗ trợ cho đội ngũ chăm sóc khách hàng
– Nghiên cứu ứng dụng công nghệ
– Theo dõi, phân tích và xử lý sự cố
– Viết tài liệu triển khai, lập lịch và bảo trì hệ thống

Của 1 công ty Singapore nào đó

– Provide operational and maintenance support for cyber security infrastructure components like SIEM, firewalls, Endpoint systems, intrusion prevention/detection systems, etc.
– Perform corrective actions or routine preventive maintenance tasks, e.g. evaluate, test, and apply critical patches to operating systems, applications, etc.
– Analyzing, correcting and troubleshooting from fault calls remotely and onsite.

Của 1 công ty chuyên về game nào đó

Quản trị vận hành hệ thống game.
Chịu trách nhiệm về khả năng bảo mật, backup, dự phòng của hệ thống.
Chịu trách nhiệm toàn bộ hạ tầng network, servers, ứng dụng cho toàn bộ hệ thống game.
Kết hợp với team sản phẩm design hệ thống game.
Đảm bảo security của hệ thống ở mức tối ưu nhất.

Vậy đề làm được SA/SE thì phải có những kỹ năng, yêu cầu gì?
🙂 Đón xem các bài viết tiếp theo nhé.